Giữa lòng Đà Lạt mộng mơ, có một công trình kiến trúc không chỉ nổi bật bởi vẻ đẹp cổ kính mà còn mang trong mình bề dày lịch sử đáng ngưỡng mộ đó chính là Trường Cao đẳng Đà Lạt. Không đơn thuần là một cơ sở giáo dục, ngôi trường với dãy nhà hình vòng cung và tháp chuông biểu tượng đã trở thành một di sản kiến trúc cấp quốc gia, một niềm tự hào của người dân xứ sở ngàn hoa. Bài viết này hãy cùng Công ty Nguyên Phú ngược dòng thời gian để khám phá lịch sử và chiêm ngưỡng những nét kiến trúc độc đáo đã làm nên giá trị vĩnh cửu cho công trình này.

1. Lịch sử hình thành

Hành trình lịch sử của Trường Cao đẳng Đà Lạt là một chuỗi biến động gắn liền với những thăng trầm của mảnh đất cao nguyên này. Từ một ngôi trường dành cho con em người Pháp, nơi đây đã trở thành một trung tâm đào tạo giáo viên quan trọng.

Giai đoạn ban đầu: École de Petit Lycée Dalat (1927 – 1935)

Trường được khởi công xây dựng vào cuối năm 1927 trên một quả đồi bằng phẳng với diện tích đất tự nhiên khoảng 8 ha, nhìn về phía Hồ Xuân Hương. Công trình ban đầu có tên gọi là Petit Lycée Dalat, do kiến trúc sư Moncet thiết kế và chỉ huy xây dựng, dựa trên ý tưởng ban đầu của kiến trúc sư E.Hébrard. Việc xây dựng diễn ra trong 8 năm và hoàn thành vào năm 1935. Ban đầu, trường tập trung vào khối tiểu học và dành cho con em người Pháp cùng một số gia đình người Việt giàu có. Từ năm 1932, trường mở rộng thành Grand Lycée, có từ lớp đệ lục (lớp 7) đến đệ nhị (lớp 11), trở thành một trong những trường Pháp danh giá dành cho con cái quan chức và giới thượng lưu.

Giai đoạn phát triển: Lycée Yersin (1935 – 1954)

Năm 1935, trường được đổi tên thành Lycée Yersin để tưởng niệm bác sĩ Alexandre Yersin. Giai đoạn này đánh dấu sự phát triển vượt bậc của trường. Sau đó, Tòa Giám Mục Kontum đã mua lại ngôi trường để trở thành nơi học tập của các chủng sinh của Giáo phận này, một chi tiết độc đáo trong lịch sử của trường.

Giai đoạn sau 1954: Trường Cao đẳng Đà Lạt

Sau sự kiện tháng 4 năm 1975, năm 1976 trường được chính quyền thu hồi và trở thành Trường Cao đẳng Sư phạm Đà Lạt. Với sứ mệnh mới, ngôi trường chuyên trách nhiệm vụ đào tạo đội ngũ giáo viên. Tuy nhiên, từ tháng 8 năm 2022, trường đã chính thức được sáp nhập cùng Trường Cao đẳng Kinh tế Kỹ thuật Lâm Đồng và Trường Cao đẳng Nghề Đà Lạt và đổi tên thành Trường Cao đẳng Đà Lạt theo quyết định của Bộ Lao động Thương binh và Xã hội, đánh dấu một cột mốc mới trong lịch sử của mình.

Nếu yêu thích vẻ đẹp của Trường Cao đẳng Đà Lạt, chắc chắn không thể bỏ qua bài viết Danh sách các công trình kiến trúc Pháp nổi tiếng khác ở Đà Lạt.

2. Đặc điểm kiến trúc

Không chỉ là một công trình mang vẻ đẹp lãng mạn, trường Cao đẳng Đà Lạt còn được giới chuyên môn đánh giá cao về giá trị kiến trúc. Nổi bật nhất, công trình này đã được Hội Kiến trúc sư thế giới (UIA) công nhận là một trong số 1.000 công trình xây dựng độc đáo của thế kỷ 20. Sự công nhận này đã khẳng định vị thế của ngôi trường không chỉ là một di sản quốc gia mà còn là một kiệt tác kiến trúc mang tầm vóc quốc tế.

Tổng quan vị trí

Trường Cao đẳng Đà Lạt tọa lạc trên một vị trí đắc địa, là một trong những công trình có địa thế đẹp của thành phố. Trường được xây dựng trên một quả đồi bằng phẳng có diện tích đất tự nhiên khoảng 8 ha. Mỗi phía của ngọn đồi lại có một đặc điểm địa hình riêng biệt, tạo nên một khung cảnh đa dạng và thơ mộng. Sườn phía Tây Nam có độ dốc khoảng 50 – 60 độ, nghiêng về phía Hồ Xuân Hương, mang đến tầm nhìn tuyệt đẹp. Sườn phía Đông Nam có độ dốc tương đối cao, khoảng 70 – 80 độ, nhìn xuống khu vực Nha Địa dư (nay là Xí nghiệp Bản đồ Đà Lạt). Sườn phía Đông của trường tương đối bằng phẳng, được tận dụng để xây dựng thành sân bóng đa dụng cho học sinh vui chơi.

Tổng thể và hình dáng

Tòa nhà chính của trường có hình dáng vòng cung đặc biệt, tượng trưng cho một cuốn sách đang mở, thể hiện khát vọng tri thức và học vấn uyên bác. Dãy phòng học dài 77m ở mặt trước và 90m ở mặt sau, gồm ba tầng và 24 phòng học. Dãy nhà này ôm trọn một khoảng sân rộng, tạo nên một không gian vừa khoáng đạt vừa gắn kết.

Tháp chuông

Điểm nhấn nổi bật nhất của ngôi trường là tháp chuông cao 54m sừng sững, được lợp ngói thạch bản. Với hình dáng một khối vuông và mái nhọn, nhiều người ví tháp chuông như một cây bút chì khổng lồ với ngòi bút cao vút, tượng trưng cho sự học vấn. Phía bên ngoài tháp chuông trước đây có một chiếc đồng hồ lớn, nhưng hiện nay chỉ còn lại vết tích in trên nền gạch.

Vật liệu

Công trình được xây dựng bằng những vật liệu độc đáo. Tường được xây bằng gạch trần đỏ chở từ châu Âu sang, tạo cảm giác ấm áp giữa phố núi đầy sương lạnh. Mái được lợp bằng ngói ardoise (đá chẻ) xanh đen nhập từ Pháp, mang lại vẻ đẹp cổ kính, trầm mặc. Tuy nhiên, hiện nay các tấm ngói cũ đã được thay thế.

Không gian

Tầng trệt của tòa nhà chính được để trống làm sân chơi trong nhà (préau) với những cột tròn. Tầng lầu gồm các lớp học, bên ngoài mỗi lớp đều có tủ âm tường tiện lợi và được trang trí bởi hàng cột trắng ghép từng đôi. Trên mặt đứng khối lớp học, cứ mỗi bước cột lại có hai vòm cung tròn xây bằng gạch đất nung với tỷ lệ hài hòa, tạo nên vẻ đẹp thanh thoát cho khối nhà. Nét cách tân còn thể hiện ở phần mái dốc, với hệ thống cửa sổ mái tông màu cam đỏ, tạo nên những điểm nhấn tinh tế.

Các khối nhà phụ

Cùng một trục với dãy lớp học chính là khối hành chính, được nối với nhau bằng một dãy hành lang có mái che bằng bê tông lượn sóng. Song song với hai dãy hành chính là hai dãy nhà có kết cấu và trang trí đơn giản hơn, vừa dùng làm phòng học, vừa dùng làm ký túc xá cho học sinh.

Qua những thăng trầm của lịch sử, từ một ngôi trường Pháp danh giá đến một cơ sở đào tạo giáo viên quan trọng và nay là Trường Cao đẳng Đà Lạt, công trình này vẫn giữ trọn vẹn vẻ đẹp và giá trị cốt lõi của mình. Không chỉ là một trong những cái nôi tri thức, Trường Cao đẳng Đà Lạt còn là một kiệt tác kiến trúc, một biểu tượng không thể thiếu của thành phố ngàn hoa.