Kiến trúc Byzantine là một trong những phong cách được hình thành từ lâu. Đây được xem là nền tảng cho những phong cách kiến trúc sau này. Vậy kiến trúc Byzantine nguồn gốc từ đâu, đặc điểm đặc trưng là gì và có những công trình tiêu biểu nào. Hãy cùng Công ty Nguyên Phú tìm hiểu qua bài viết dưới đây nhé.
1. Kiến trúc Byzantine là gì?
Kiến trúc Byzantine ra đời tại thủ đô Constantinopolis của đế quốc Đông La Mã (hay đế quốc Byzantine) vào khoảng những năm 330 đến 1450 sau Công nguyên.
Kiến trúc Byzantine phát triển mạnh và chỉ tập trung ở thủ đô Constantinople, làm cho nó như một thực thể nghệ thuật và văn hóa độc lập. Do đó, phong cách này chịu sự ảnh hưởng mạnh của nền kiến trúc thời Trung cổ, khu vực cận Đông và đặc biệt là La Mã cổ đại.
Dù mang nhiều yếu tố của kiến trúc La Mã nhưng phong cách này đã có sự nâng cấp lớn về thạch cao, gạch, hình học và vật liệu được sử dụng. Mái vòm phức tạp và họa tiết cổ điển cũng được dùng một cách tự do hơn.
2. Đặc điểm đặc trưng
Kiến trúc Byzantine hầu hết được sử dụng trong kiến trúc nhà thờ nên mang sự trang nghiêm và cổ kính. Một số đặc trưng tiêu biểu của phong cách này:
2.1. Mái vòm
Đặc điểm nổi bật khi nhắc đến phong cách kiến trúc Byzantine là sử dụng nhiều kiểu thiết kế mái vòm. Như ở cửa, cổng lớn sử dụng vòm bán nguyệt nhỏ. Còn phía trong thì mái vòm lớn được sử dụng nhằm tạo không gian rộng, cao và thoáng. Ngoài ra, mái vòm bên trong giúp âm thanh tự khuếch đại và làm giảm ảnh hưởng của nhiệt độ bên ngoài, cũng như lấy ánh sáng.
2.2. Mặt bằng
Phong cách kiến trúc Byzantine có kiểu mặt bằng chữ thập Hy Lạp. Với khối trung tâm hình vuông và bốn nhánh có chiều dài bằng nhau.
2.3. Cửa sổ
Đặc điểm dễ nhận thấy khác của phong cách kiến trúc Byzantine là cửa sổ hình vòm. Các cửa sổ này hài hòa với kết cầu hình vòm của cả khối nhà. Cửa sổ tầng và cửa sổ trên cùng của các bức tường ngay dưới mái nhà được sử dụng nhiều hơn. Giúp không gian có nhiều ánh sáng và thông gió hơn.
2.4. Cột
Kiến trúc Byzantine sử dụng khá nhiều cột. Với việc sử dụng nhiều cột giúp chống đỡ cho mái nhà lớn và nặng. Đồng thời sử dụng cột sẽ không phá vỡ không gian mở của công trình.
2.5. Tranh khảm
Tranh khảm được sử dụng để trang trí những bức tường của không gian bên trong. Những bức tranh này có màu sặc sỡ, bắt mắt với chủ đề mô tả lịch sử Byzantine hoặc các đoạn kinh thánh.
2.6. Vật liệu
Các công trình kiến trúc Byzantine được làm chủ yếu từ xi măng, gạch và đá cẩm thạch. Đầu tiên, bộ khung sẽ được xây từ gạch và xi măng. Khi bộ khung đã đủ chắc chắn, các phiến đá cẩm thạch được thêm vào bên trên.
3. Các công trình tiêu biểu của phong cách kiến trúc Byzantine
3.1. Đại thánh đường Hagia Sophia – Thổ Nhĩ Kỳ
Công trình này được coi là mẫu mực của kiến trúc Byzantine với mái vòm độc lập đầy đủ. Được xây dựng dưới triều đại của Hoàng đế Đông La Mã Justinian I trong khoảng thời gian từ 532 đến 537.
3.2. Vương cung thánh đường San Vitale – Ý
Công trình được thiết kế hình bát giác và mang nhiều nét của yếu tố La Mã như mái vòm, khuôn cửa, bậc thang. Ngoài ra, công trình còn nổi bật với bức tranh khảm lớn nhất bên ngoài Constantinopolis.
3.3. Nhà thờ Hagia Irene – Thổ Nhĩ Kỳ
Công trình được xây dựng vào năm 548CN kiểu dáng thiết kế có nhiều nét tương đồng với Đại thánh đường Hagia Sophia nhưng diện tích nhỏ hơn.
3.4. Vương cung thánh đường Thánh Máccô – Ý
Công trình được kết hợp nhiều phong cách kiến trúc khác nhau như Byzantine, Romanesque, Gothic. Toàn bộ công trình sử dụng hơn 500 cột bằng đá để trang trí mặt ngoài và mặt trong. Các bức tranh khảm được trang trí trên nền mạ vàng.
3.5. Bể chứa nước Theodosius – Thổ Nhĩ Kỳ
Công trình được xây dựng bởi Hoàng đế La Mã Theodosius II từ năm 428 đến 443. Mái nhà được chống đỡ bởi 32 cột đá cẩm thạch cao khoảng 9 mét.
Với lịch sử hình thành lâu đời, phong cách kiến trúc Byzantine đã rất thành công khi đem một màu sắc mới lạ cho bức tranh kiến trúc cổ điển thế giới. Qua nội dung bài viết, Công ty Nguyên Phú hy vọng đã mang đến cái nhìn tổng quát về kiến trúc Byzantine.
