Kiến trúc Gothic lầu đầu xuất hiện ở Châu Âu vào khoảng thế kỷ XVI. Phong cách được thể hiện rõ rệt và đẹp nhất trong các công trình nhà thờ lớn, thánh đường và một số công trình dân dụng. Vậy kiến trúc Gothic là gì? Có những nét đặc trưng nào? Hãy cùng Công ty Nguyên Phú tìm hiểu qua bài viết dưới đây nhé!
1. Kiến trúc Gothic là gì?
Kiến trúc Gothic hay Gothique là phong cách kiến trúc ra đời khoảng năm 1200 ở nước Pháp. Và phát triển đến tận cuối thế kỷ XVI với các công trình nhà thờ lớn, thánh đường, công trình dân dụng khác.
Dù là phong cách ra đời sau thời kỳ kiến trúc Romanesque. Nhưng kiến trúc Gothic dễ dàng phân biệt. Với kiểu vòm nhọn và có nhiều cửa sổ hơn, kích thước cũng lớn hơn.
2. Giai đoạn phát triển của kiến trúc Gothic
Kiến trúc Gothic xuất hiện tại Pháp vào thế kỷ XII. Sau đó nhanh chóng trở nên phổ biến ở các nước Châu Âu vào giữa thế kỷ XVI.
Giai đoạn phát triển của kiến trúc Gothic được chia làm bốn thời kỳ:
- Gothic sơ kỳ: Dấu mốc sự ra đời là việc xây dựng nhà thờ Saint-Denis và nhà thờ lớn Saint-Étienne. Đây là bước đầu hình thành quan niệm thẩm mĩ Gothic trong lĩnh vực kiến trúc.
- Gothic cổ điển (Cuối thế kỷ XII đến khoảng năm 1230): Ở giai đoạn này nhiều công trình nhà thờ lớn được xây dựng như: Reims, Bourges, Amiens,… Các công trình được trang trí đơn giản hóa hơn, chiều cao tăng lên,…
- Gothic ánh sáng: Đặc trưng của giai đoạn này là các cửa sổ rất lớn.
- Gothic rực cháy: Giai đoạn này đặc trưng là những họa tiết trang trí mảnh và mềm mại như ngọn lửa.
3. Nét đặc trưng của kiến trúc Gothic
Kiến trúc Gothic được đặc trưng bởi 5 yếu tố chính. Bao gồm cửa sổ kính màu lớn, mái vòm nhọn, trần nhà dạng vòm sườn, trụ bay, tháp, trang trí công phu.
3.1. Cửa sổ kính màu lớn
Các cửa sổ kính màu được tìm thấy tại nhiều công trình kiến trúc Gothic. Kính màu được cắt tỉ mỉ gắn trên các cửa sổ hình mũi mác cao, hình vòm hoặc cửa sổ hình tròn ‘hoa hồng’. Các cửa sổ kính màu này thường có hoa văn là các câu chuyện trong Kinh thánh. Tấm kính màu được giữ bằng giá đỡ bằng đá trang trí.
3.2. Vòm nhọn
Cổng vòm rộng được tìm thấy ở hầu hết các nhà thờ và thánh đường theo kiến trúc Gothic. Tuy nhiên, thay vì các mái vòm tròn như đặc trưng của của kiến trúc Romanesque. Thì phong cách kiến trúc này đã điều chỉnh các mái vòm nhọn cao và mảnh được tìm thấy trong kiến trúc Hồi giáo. Chúng trở thành yếu tố đặc trưng và dễ thấy nhất, tạo cảm giác thẳng đứng và hướng lên trên, giống như các ngọn tháp.
3.3. Trần dạng vòm sườn
Để kết hợp trần nhà cao và cửa sổ cao vào thiết kế, kiến trúc Gothic đã sử dụng một phương pháp hỗ trợ cấu trúc mới gọi là vòm sườn. Vòm sườn là sử dụng các vòm thùng giao nhau. Các sườn này hướng lực ra ngoài tới các góc của mái vòm và hướng xuống dưới qua các cột. Điều này làm cho các bức tường có thể mỏng và cao hơn, đồng thời có nhiều cửa sổ hơn.
3.4. Trụ bay
Bên cạnh những trần dạng vòm sườn này, kiến trúc Gothic đã sử dụng một phương pháp hỗ trợ cấu trúc khác đó là trụ bay. Các trụ được đặt thành hàng ở hai bên tòa nhà trên những tháp nhọn bằng đá nặng. Những cấu trúc bằng đá này đã phân phối lại trọng lượng của mái xuống mức thấp nhất. Theo thời gian những trụ bay này còn có tác dụng trang trí.
3.5. Tháp
Tháp là đặc điểm quan trọng của nhà thờ theo kiến trúc Gothic. Những ngọn tháp này tượng trưng cho khát vọng hướng tới thiên đường của người xây dựng. Chúng thường đóng vai trò là những tháp chuông thông báo nghi lễ tôn giáo, cảnh báo hỏa hoạn hay cuộc tấn công,…
3.6. Trang trí công phu
Đặc trưng cuối cùng được tìm thấy trong kiến trúc Gothic là công trình được trang trí công phu. Gồm các hàng cột hai bên, các đường gờ điêu khắc, tượng các vị thánh và nhân vật lịch sử, tháp nhọn, vòi nước hình quái vật,…
4. Những công trình tiêu biểu
1. Vương cung thánh đường Thánh Denis – Pháp
Vương cung Thánh đường Thánh Denis là một nhà thờ chính tòa Công giáo. Công trình này có tầm quan trọng trong lịch sử kiến trúc. Vì có phần cung thánh hoàn thành vào năm 1144. Được công nhận là công trình kiến trúc đầu tiên sử dụng tất cả các yếu tố của kiến trúc Gothic.
2. Nhà thờ Đức Bà Paris – Pháp
Nhà thờ Đức Bà Paris là nhà thờ chính tòa, nơi đặt ngai tòa giám mục của Tổng giáo phận Paris. Đây là một công trình tiêu biểu cho phong cách kiến trúc Gothic. Như việc sử dụng của mái cong kiểu vòm có sườn và trụ bay, cửa sổ bông gió và kính màu ghép khổng lồ đầy màu sắc.
3. Nhà thờ chính tòa Đức Bà Chartres – Pháp
Nhà thờ Đức Bà Chartres là một nhà thờ chính tòa ở thành phố Chartres. Đây được coi là một trong những công trình kiến trúc Gothic đẹp và lớn nhất. Nó thể hiện tính nguyên bản nổi bật ở cả cấu trúc và các chi tiết trang trí.
4. Nhà thờ chính tòa Đức Bà Reims – Pháp
Nhà thờ Đức Bà Reims là nhà thờ chính tòa của Tổng giáo phận Reims. Công trình được xây dựng từ thế kỉ XIII và là một trong những công trình kiến trúc Gothic tiêu biểu của Pháp.
5. Nhà thờ Đức Bà Amiens – Pháp
Nhà thờ Đức Bà Amiens là nhà thờ chính tòa của giáo phận Amiens. Đây là nhà thờ lớn nhất nước Pháp và cũng là một trong các nhà thờ lớn nhất thế giới. Nhà thờ được coi là một trong những công trình mang kiến trúc Gothic đẹp nhất của Pháp.
6. Nhà thờ chính tòa Milano – Ý
Nhà thờ chính tòa Milano là nhà thờ chính tòa của Tổng giáo phận Milano. Bắt đầu xây dựng từ năm 1386 và phải mất 5 thế kỷ để xây dựng đại thánh đường theo phong cách kiến trúc Gothic. Hiện đây là nhà thờ Công giáo Rôma lớn thứ tư trên thế giới.
7. Tu viện Westminster – Anh
Tu viện Westminster là công trình mang tính biểu tượng của Luân Đôn. Công trình được xây dựng phong cách kiến trúc Gothic. Một số đặc điểm như trụ bay, trần dạng vòm sườn, cửa sổ hoa hồng và vòm nhọn.
8. Nhà thờ chính tòa Sevilla – Tây Ban Nha
Nhà thờ chính tòa Sevilla, cũng gọi là Nhà thờ chính tòa Ngai Tòa Đức Mẹ Maria là nhà thờ chính tòa tại thành phố Sevilla. Công trình xây dựng theo lối kiến trúc Gothic và là nhà thờ chính tòa lớn thứ tư trên thế giới.
Bài viết với những thông tin về đặc điểm nổi bật và công trình tiêu biểu của kiến trúc Gothic. Hy vọng Công ty Nguyên Phú đã giúp bạn có cái nhìn chân thực nhất về phong cách kiến trúc độc đáo này.
